Het project ‘Internettoezicht op F-gassen’ van Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) is uitgeroepen tot winnaar van dé innovatieprijs Handhaving en Toezicht 2022. De prijswinnaars reageerden zeer enthousiast.

“Innovatie kan alleen mede mogelijk gemaakt worden door de manager en je team. Hartelijk dank daarvoor!”, aldus Kees Brekelmans namens de prijswinnaars van ILT.

Het project ‘Cameratoezicht slachthuizen dierenwelzijn’ van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) won de publieksprijs. Juryvoorzitter en inspecteur-generaal bij de Inspectie van het Onderwijs, Alida Oppers, reikte de prijzen uit tijdens het Toezichtfestival. 

De juryprijs is een waardebon voor gratis deelname aan een van de trainingen van de CCV-academie of de Academie voor Toezicht én een podium tijdens een VIDE-bijeenkomst. De publieksprijs is een mooie wisselbeker.

Slim, vooruitstrevend en veelbelovend

Dat zijn de lovende woorden van de vakjury over het winnende project ‘Internettoezicht op F-gassen’. De jury vindt het een mooi initiatief om de inspecteurs te ondersteunen, waardoor zij sneller en eerlijker relevante overtreders kunnen opsporen bij illegale handel in vervuilende f-gassen/koude gassen. De jury is onder de indruk van de innovatieve methode om met een machine learning model uit duizenden advertenties handel te kunnen selecteren met de grootste kans op illegaliteit.

Massaal gestemd op publieksprijs

Naast de vakjury kon het publiek de afgelopen maand ook haar stem uitbrengen. Dat werd massaal gedaan. Er werd maar liefst 1240 keer gestemd. Met een ruime meerderheid wees het publiek het project ‘Cameratoezicht slachthuizen dierenwelzijn’ van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) als winnaar aan. Om aanhoudende misstanden rond dierenwelzijn aan te pakken, voert de NVWA vrijwillig cameratoezicht in bij slachthuizen. Cameratoezicht biedt de mogelijkheid te kijken naar situaties waar een dierenarts niet bij was. Het helpt ook om bij discussies een objectieve basis te hebben. Het invoeren doet NVWA samen met de sector.

De genomineerden

Dit jaar ontving de organisatie van de Verkiezingen Handhaving en Toezicht 30 aanmeldingen voor de innovatieprijs. De vakjury nomineerde vijf projecten voor de jury- en publieksprijs:

• Slootview van Hoogheemraadschap Schieland en Krimpenerwaard
  Dit project maakt gebruik van een droneboot waarop een camera is gemonteerd;
• KRA! van Autoriteit Financiële Markten (AFM)
  De KRA is een zelflerend algoritme ter ondersteuning van het uitvoerend toezicht op financiële verslaggeving.
• De Meting Veiligheidsperceptie (MVP) van DCMR Milieudienst Rijnmond
  MPV is een korte vragenlijst die bedrijven aanknopingspunten levert voor het creëren van een veiligere werkomgeving.
• Geautomatiseerd internettoezicht koelgassen van Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT)
• Cameratoezicht slachthuizen dierenwelzijn van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA)

Op dinsdag 3 november 2020 werd het project ‘Stimulerend Toezicht’ van Omgevingsdienst Flevoland, Gooi en Vechtstreek uitgeroepen tot winnaar van dé innovatieprijs Handhaving en Toezicht. Het project ‘WKO Experttool’ van Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied ging er met de publieksprijs vandoor. Juryvoorzitter en inspecteur-generaal bij de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Marc Kuipers, reikte de prijzen tijdens het Toezichtfestival digitaal uit.

Bedrijven helpen energie te besparen

Bedrijven die meer dan 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m³ gas per jaar gebruiken, zijn sinds 2019 verplicht hun energieverbruik te rapporteren en energiebesparende maatregelen te treffen. De omgevingsdiensten houden hier toezicht op. Met de methode ‘Stimulerend Toezicht’ heeft Omgevingsdienst Flevoland, Gooi en Vechtstreek (OFGV) een manier gevonden om ondernemers te helpen energie te besparen. Ondernemers krijgen aan de hand van gesprekken en een tool inzicht in hun verbruik en besparingsmaatregelen. De toezichthouder en ondernemer maken afspraken over de maatregelen die in de komende drie jaar uitgevoerd dienen te worden. Gedurende deze tijd blijft de traditionele handhaving op energie achterwege. Volgens de eerste ervaringen besparen bedrijven met ‘Stimulerend Toezicht’ binnen drie jaar gemiddeld 27% energie.

Concreet naar de actiestand

De leden van de vakjury zijn unaniem enthousiast over dit project: “In plaats van een aanpak waarbij bestraffen centraal staat, kiest OFGV voor een stimulerende manier van toezicht die bijdraagt aan een structurele gedragsverandering richting zuiniger en efficiënter energiegebruik. Bij dit immense naleefprobleem (minder dan 1%) heeft de Omgevingsdienst niet klakkeloos gekozen voor repressief optreden, maar aan de basis gekeken waarom bedrijven niet in de actiestand kwamen. Deze toezichthouder staat door dit project niet tegenover het bedrijf, maar ernaast. Daarbij is het OFGV gelukt met een systeembenadering een win-winsituatie te creëren: de toezichthouder krijgt betere naleefcijfers en het bedrijf bespaart op energieverbruik. OFGV is erin geslaagd een immens probleem heel concreet te maken zonder het maatschappelijk beoogde effect uit het oog te verliezen.”

Massaal gestemd op publieksprijs

Dit jaar ontving de organisatie van de Verkiezingen Handhaving en Toezicht maar liefst 31 aanmeldingen voor de innovatieprijs. De vakjury nomineerde naast het project ‘Stimulerend Toezicht’ nog vier projecten voor de prijs: ‘BrandWijzer’ van Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost, ‘Ethisch inzetten van AI in de Binnenvaart’ van Inspectie Leefomgeving en Transport, ‘WKO Experttool’ van Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied en ‘De aanpak van asbest’ van Omgevingsdienst Regio Arnhem, DCMR Milieudienst Rijnmond, Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek en het Team Ketentoezicht van de Gelderse Omgevingsdiensten.

Naast de vakjury kon het publiek de afgelopen maand ook een stem uitbrengen. Dat werd massaal gedaan. Er werd maar liefst 1370 keer gestemd. Met een ruime meerderheid wees het publiek het project ‘WKO Experttool’ van Omgevingsdienst Noordzeekanaal als winnaar aan.

In 2018 organiseerden het CCV, de Inspectieraad en Vide wederom de verkiezingen. Dit jaar werden de ‘Innovatieprijs’ en de ‘Publieksprijs’ uitgereikt. Beide prijzen vielen ten deel aan het project ‘Toegang tot het sociaal domein voor mensen met een licht verstandelijke beperking’ van de rijksinspecties van het Toezicht Sociaal Domein.

Op 8 november nam projectleider Petra Reulings van het TSD, bijgestaan door enkele mystery guests die een belangrijke rol speelden in het project, beide prijzen in ontvangst. Jurylid Karina Raaijmakers, directeur Toezicht en Handhaving van de Nederlandse Zorgautoriteit, overhandigde de jury- en publieksprijs onder grote belangstelling tijdens een speciale bijeenkomst die initiatiefnemers de Inspectieraad, Vide en het CCV organiseerden in Utrecht.

Mystery guests

Circa 1,5 miljoen Nederlanders hebben een – vaak niet zichtbare – licht verstandelijke beperking. Zij hebber vaker hulp nodig bij bijvoorbeeld het huishouden, de administratie of het vinden van werk. Die hulp is er, dat valt onder het sociaal domein. Maar is die hulp voor deze doelgroep goed te vinden? Het TSD onderzocht het. Daarbij zette het TSD mystery guests in: mensen met een licht verstandelijke beperking gingen met een verzonnen hulpvraag op zoek naar hulp. Ze zochten op websites, stuurden mails, vulden formulieren in, belden en bezochten loketten van verschillende gemeenten. De mystery guests hebben ook zelf aan de gemeenten verteld wat ze ervan vonden.

Lef

De vakjury is zeer onder de indruk van dit project. Ze vindt het van lef getuigen om deze doelgroep als mystery guest in te zetten en om als toezichthouder in plaats van de opgeheven vinger een beroep te doen op de intrinsieke motivatie van gemeenten. Het is zowel voor gemeenten als voor inspecteurs belangrijk om uit de mond van mensen zelf te horen wat zij goed vinden en wat er beter moet. Deze aanpak bleek gemeenten inderdaad te motiveren om zelf met een verbeterplan te komen. Omdat het een grote en onzichtbare groep mensen betreft, is de maatschappelijke relevantie van dit project groot. En mede dankzij makkelijk geschreven publicaties en de website toegangsociaaldomein.nl, kan heel Nederland hier zijn voordeel mee doen en het sociaal domein voor iedereen toegankelijk maken.

Massaal gestemd op publieksprijs

In 2018 waren 27 projecten aangemeld voor de innovatieprijs. De vakjury nomineerde 5 projecten. Naast de vakjury kon ook het publiek een stem uitbrengen. Dat deden ze massaal de afgelopen maanden. De genomineerden voerden actief campagne, onder andere met wervende filmpjes. Met een ruime meerderheid koos ook het publiek voor het project ‘Toegang tot het sociaal domein’.

In 2015 kregen de verkiezingen een vervolg en werd er opnieuw op zoek gegaan naar innovatieve projecten op het gebied van handhaving en toezicht. Net als in 2012 werden er een ‘Innovatieprijs’ en een ‘Publieksprijs’ uitgereikt. Nieuw dit jaar was de ‘Talent Award’: een prijs voor studenten die werken aan innovatieve projecten. De organisatie was in 2015 in handen van het CCV, de Inspectieraad en Vide.

Na een maandenlange verkiezingsstrijd reikten Ronnie van Diemen-Steenvoorde, voorzitter van de vakjury en inspecteur-generaal voor de Gezondheidszorg, ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, samen met Peter van Veen, winnaar van de juryprijs en de publieksprijs Verkiezingen Handhaving en Toezicht 2012, op donderdag 5 november de innovatieprijs, publieksprijs en Talent Award aan de winnaars uit.

Dé innovatieprijs Handhaving en Toezicht, gekozen door de vakjury, ging dit jaar naar het project ‘Toezicht gezinnen met geringe sociale redzaamheid’ van Samenwerkend Toezicht Jeugd. De publieksprijs is gewonnen door het project ‘Gezond en veilig werken voor jongeren in de metaal’ van Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Nieuw dit jaar was de Talent Award, een prijs speciaal voor studenten die werken aan innovatieve projecten. De primeur voor deze prijs ging naar het project ‘Toetsing nieuwe interventie voor vermindering werkdruk in jeugdzorg’ van Inspectie SZW in samenwerking met de Haagse Hogeschool.

Kwetsbare burger als uitgangspunt

De vakjury was unaniem over haar oordeel voor de innovatieprijs. De winnaar hiervan is het project ‘Toezicht gezinnen met geringe sociale redzaamheid’ van Samenwerkend Toezicht Jeugd. In dit project werken vijf inspecties samen aan een integrale aanpak om via hun toezicht te komen tot verbetering van de ondersteuning door gemeenten aan gezinnen met complexe en meervoudige problematiek. Achtergrond vormen de decentralisaties in het sociale domein met ingang van 2015 waarbij integrale zorg voor deze doelgroep een taak van gemeenten is geworden. De jury is onder de indruk van het project, omdat het de kwetsbare burger als uitgangspunt heeft durven nemen om te komen tot één gezamenlijk, vernieuwend en effectief toezichtkader. De samenwerking met en ondersteuning van de gemeenten leidt tot tastbare resultaten, die op transparante wijze inzichtelijk worden gemaakt en gericht zijn op leren en verbeteren, stimulerend toezicht dus. Het project hanteert expliciet de zes basisprincipes van toezicht (samenwerkend, transparant, onafhankelijk, professioneel, slagvaardig en selectief), maar voegt hier met het uitgangspunt van de mens centraal in feite een extra dimensie aan toe.

Massaal gestemd op publieksprijs

Naast de vakjury kon ook het publiek een stem uitbrengen op de genomineerde projecten voor de innovatieprijs. Er is massaal gestemd en met een ruime meerderheid heeft het publiek het project ‘Gezond en veilig werken voor jongeren in de metaal’ van Inspectie SZW als winnaar gekozen. Een gevarieerde instrumentenmix wordt ingezet om machineongevallen te voorkomen bij jongeren in een leer-werktraject waaronder een game die jongeren spelenderwijs leert veilig om te gaan met machines.

Onderzoek met tastbare resultaten

Het project ‘Toetsing nieuwe interventie voor vermindering werkdruk in jeugdzorg’ van Inspectie SZW, in samenwerking met de Haagse Hogeschool, is dit jaar de winnaar van de Talent Award. Voor dit onderzoek is een model ontwikkeld om te toetsen of nieuwe interventies toepasbaar zijn om werkdruk te verminderen in de Jeugdzorg. Aanbevelingen worden opgenomen in het inspectieprogramma Psychosociale Arbeidsbelasting. De vakjury looft dit onderzoek. Het is een heel praktisch en breed toepasbaar onderzoek over een moeilijk aan te pakken probleem op het gebied van psychosociale arbeidsbelasting. Het onderzoek bevat tastbare resultaten en heeft een concreet vervolg gekregen in de nieuwe projectaanpak van de Inspectie SZW.

Video’s

• ‘Gezond en veilig werken voor jongeren in de metaal’ van de Inspectie SZW
• ‘Schoon erf, schone sloot van het Hoogheemraadschap’ van het Hollands Noorderkwartier
• ‘Think before you ink’ van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA)
• ‘Toezicht Gezinnen met geringe sociale redzaamheid’ van Samenwerkend Toezicht Jeugd

In 2012 heeft ook Vide, de beroepsorganisatie voor toezichthouders, inspecteurs, handhavers en evaluatoren zich toegevoegd aan de organisatie. In 2012 werden de ‘Innovatieprijs’ en de ‘Publieksprijs’ uitgereikt aan een innovatief project.

Éen winnaar voor juryprijs én publieksprijs

Het project Taxi 2.0 van Belastingdienst Regio Randmeren, Landelijke Toezichtsorganisatie, Inspectie Leefomgeving & Transport en Koninklijk Nederlands Vervoer Taxi (KNV Taxi) ging er in 2012 met de juryprijs én de publieksprijs van de Verkiezingen Handhaving en Toezicht vandoor.

Volgens de jury is Taxi 2.0 een lovenswaardig project. Kern van het project is ondersteuning bieden aan taxiondernemers om de regels na te leven en verduidelijking en uniformering van de verschillende regels die gelden in de taxibranche. Het project laat zien hoe toezicht aan het veranderen is. Voorheen lag de focus op het aanpakken en opsporen van nalevingstekorten. Dit vergde veel inzet van de toezichthouder met een beperkt resultaat. De jury juicht toe dat het accent nu meer op handhavingsregie ligt, waarin het te bereiken effect in termen van duurzame gedragsverandering centraal staat.

Eervolle vermelding

Een eervolle vermelding was er voor het project Cameratoezicht en Autisme van o.a. TNO. Dit project was volgens de vakjury een bijzonder origineel project. Mensen met een autistische stoornis kunnen vanwege hun bijzondere talenten worden opgeleid tot camera-operator in het cameratoezicht. De vernieuwing schuilt vooral in de originaliteit van de combinatie cameratoezicht en autisme. Bovendien brengt het project vanwege de sociaal maatschappelijke kant veel gevoelens van sympathie teweeg.

Genomineerd maar niet in de prijzen gevallen

• ‘Zelfcontrole Agrarische Bedrijven’ van Servicepunt Handhaving Brabant Noord
• ‘Wegwijzer signaaltoezicht’ van de Gemeente Lelystad en Servicepunt Handhaving Flevoland
• ‘Digitaal Opkopersregister’ van Politie NO-Gelderland, Gemeente Apeldoorn, Openbaar Ministerie en verschillende winkeliers

Video’s projecten

• ‘Taxi 2.0’
• ‘Cameratoezicht en Autisme’
• ‘Zelfcontrole Agrarische Bedrijven’
• ‘Digitaal Opkopersregister’

In 2011 hebben verschillende organisaties de handen ineen geslagen om het vak Handhaving en Toezicht meer in de spotlights te zetten. De verschillende verkiezingen werden samengevoegd tot één verkiezing met drie categorieën: de ‘Handhaver van het Jaar’, het ‘Handhavingstalent van het Jaar’ en de ‘Projecttrofee voor vernieuwend toezicht’. Dit initiatief kwam van vier verschillende organisaties: het Landelijk Overleg Milieuhandhaving, Bureau Inspectieraad, het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid en Vereniging Stadswerk.

Ruud van den Langenberg, milieucontroleur Stadstoezicht Rotterdam, werd tot Handhaver van het Jaar bekroond.

De projecttrofee Vernieuwend Toezicht ging naar het project ‘De Hoornse aanpak van jeugd en alcohol. “Toen het toezicht op de drank- en horecaregelgeving bij de gemeente kwam te liggen, besloot Hoorn dit meteen grondig aan te pakken”, vertelt Peter Entius, hoofd afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving. “Twee sporen zijn gevolgd. De regelgeving is aangescherpt met een APV waarin bij overlast bezit van alcohol onder de 16 jaar strafbaar is gesteld. Tegelijkertijd zijn alle handhavers van bureau Stadstoezicht door nVWA opgeleid waardoor onze GOA’s nu integraal toezicht kunnen houden. Stadstoezicht heeft hiermee het instrumentarium in handen gekregen om bij overlast meteen te kunnen ingrijpen. Het tijdrovende posten bij supermarkt en slijterij is verleden tijd en het effect van de handhaving is vele malen groter geworden. Het aantal hangplekken in de stad is drastisch verminderd en het gevoel van veiligheid onder de bewoners is toegenomen. Inmiddels wordt de Hoornse aanpak ook in andere gemeentes opgepakt en al toegepast in de omliggende West-Friese gemeentes.”

De publieksprijs ging naar het project ‘Afval Stoort Ons.’ van ROC Aventus Apeldoorn. “Het bijzondere van dit project is dat de studenten op eigen initiatief hun toekomstige professie als handhaver oppakten en handhavend gingen optreden bij hun medestudenten”, vertelt Jozèf Hendriks, docent en projectleider ASO. “Een combinatie van leren en werken ontstond, waardoor ook nog eens het probleem in de buurt is opgelost. Doordat de studenten de samenwerking met andere partijen als de wijkagent, stadstoezicht (THOR), de DEKA-markt en het buurtpreventieteam hebben gezocht, zijn contacten gelegd waarvan we nog steeds profiteren. Bij de medestudenten zijn alle handhavingsmiddelen zoals het geven van voorlichting, het samen zoeken naar een oplossing en indien nodig het uitdelen van bekeuringen toegepast. Tot nu toe lukte het scholen niet om het zwerfafvalprobleem op te lossen. Het project ASO is een groot succes en we worden van alle kanten benaderd door andere scholen om ook daar dergelijke projecten te starten. In Deventer zijn onze studenten inmiddels begonnen met de uitrol van ASO!”

Genomineerd, maar niet in de prijzen gevallen:

• Bert van den Beucken, technisch medewerker bodemzaken gemeente Roermond
• Joyce van Geenen, toezichthouder SRE Milieudienst, handhavingscoördinator SEPH Brabant Zuidoost
• Project: Bemanningscontroles visserij op de Noordzee

Bekijk de video over de verkiezingen terug.

Het LOM besloot het initiatief van de verkiezingen in 2009 voort te zetten en uit te breiden met een extra categorie ‘Handhavingstalent van het jaar’. In datzelfde jaar besloot ook de Inspectieraad in het kader van de ‘Vernieuwing van het Toezicht’ verkiezingen te organiseren voor alle inspecteurs en toezichthouders. Ook deze verkiezingen kenden twee categorieën, te weten ‘VT Inspecteur van het jaar’ en het ‘VT project’. Zowel het LOM als de Inspectieraad gaven in 2010 een vervolg aan dit project.

Handhaver van het jaar: Emilie de Vries, Teamleider Helmond interventieteam en coördinator handhaving Binnenstad Oost

Uit het juryrapport:

Emilie de Vries (Teamleider Helmond interventieteam en coördinator handhaving Binnenstad Oost) is een krachtige motivator die handhavers uit diverse disciplines integraal met elkaar kan laten samenwerken aan geprioriteerde handhavingstaken. Emilie ordent de zaken, bereidt de aanpak voor, zorgt voor voortgang en controle en weet het beste uit mensen te halen. Zij creëert teams die kansen benutten, elkaars optreden aanvullen en versterken en die weten door te pakken. Zowel vanuit haar functie als bestuursjurist en als teamleider staat ze voor het team als er daadwerkelijk gehandhaafd moet worden. Emilie is een echte aanjager, leider en prioriteerder van het HIT-team. Altijd op zoek naar de beste oplossing. Kortom: een echte top-handhaver!

Handhavingstalent van het jaar: Wilco den Boer, vierdejaars student Natuur, Milieu en Ruimte uit Dordrecht 

VT-inspecteur 2009: Bianca van Lunteren

Uit het juryrapport:

“Zij is in staat om mensen te laten nadenken over het doel en de wijze van hun handelen en zij geeft collega’s handvatten om de controles op nieuwe manieren aan te pakken”. Verder roemde de jury haar ‘willen leren en begrijpen van de situatie op het bedrijf’, ‘willen overdragen en delen van haar kennis’, ‘haar netwerk met andere diensten’ en ‘haar leergierigheid en niet aflatende enthousiasme’.

VT-project 2009:

twee projecten zijn ex aequo geëindigd, te weten

1. ‘1-Loket Chemelot’
2. ITAT weekendpoule van de VWA.

Chemelot is de naam van een groot industriecomplex in Limburg. Het gebied beslaat ongeveer 800 hectare en bevat ruim 50, met name chemische, bedrijven, waaronder DSM. De bedrijven op het terrein hebben samen met toezichthoudende instanties van provincie, gemeente en rijk een gezamenlijk loket ingericht. Vanuit het loket wordt gezorgd voor coördinatie, afstemming en informatie-uitwisseling tussen de betrokkenen. De jury roemde met name de ‘open dialoog over de wijze van toezicht, die tussen bedrijf en overheden plaatsvindt’. De kwantitatieve toezichtlast is na de start van het project in 2007 met 18% afgenomen. Op basis van de voortgang wordt een totale toezichtlastvermindering van 30% verwacht.

Bij de ITAT weekendpoule van de VWA zijn 70 jongvolwassenen, waaronder kinderen van inspecteurs, in een speciale opleiding geschoold tot controleurs (zonder bevoegdheden) om toezicht te houden op het drankgebruik door jongeren. Zij worden naar feesten gestuurd omdat zij minder opvallen dan “gewone” inspecteurs. Als zij daar zien dat alcohol aan jongeren wordt geschonken, dan geven zij dat signaal door aan een klaar staande inspecteur met de juiste bevoegdheden. De jury wil met de toekenning van de prijs aan dit project duidelijk maken dat het niet allemaal zeer complex hoeft te zijn om toch het predicaat vernieuwend te krijgen.

De historie van de verkiezingen Handhaving en Toezicht brengt ons terug naar het jaar 2008. Toen startte het Landelijk Overleg Milieuhandhaving met de verkiezingen voor ‘Handhaver van het jaar’. De verkiezingen bleken een succes. Jos Sint Nicolaas won de verkiezingen.

Uit het juryrapport:

‘Jos werkt letterlijk over grenzen heen. Hij heeft een handhavingnetwerk opgezet met België en Duitsland en is daar al jaren beroemd. Toch haalt hij er zijn neus niet voor op om in Rotterdam bij nacht en ontij in zijn laarzen te springen vanwege een calamiteit op een binnenvaartschip.’

Genomineerd, maar niet in de prijzen gevallen:

• Marlies van Eerden, provincie Groningen
• Peter Welvaarts, Politie Brabant-Noord
• Jeroen Telder, provincie Noord-Holland
• Peet Verhagen, gemeente Nieuwegein